Cześć czytelnicy! Dziś zabierzemy Was w podróż do czasów starożytnych, gdzie poznamy fascynującą kulturę Ilirów i innych starożytnych ludów Chorwacji. Odkryjemy tajemnice ich życia, tradycji oraz wpływu na dzisiejszy kształt kultury tego pięknego regionu. Gotowi na podróż w czasie? Zapraszam do lektury!
Wprowadzenie do kultury Ilirów i starożytnych ludów Chorwacji
Od wieków kultura Ilirów i innych starożytnych ludów Chorwacji zachwycała badaczy swoją bogatą historią i fascynującymi tradycjami. Te starożytne społeczności pozostawiły po sobie wiele dowodów swojego istnienia, które do dziś można podziwiać w formie zabytków i artefaktów archeologicznych.
Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów kultury Ilirów i starożytnych ludów Chorwacji był ich unikalny styl architektoniczny. Budowle takie jak twierdze, świątynie i pałace wyróżniały się szczególnym zdobnictwem i precyzyjnym wykonaniem, co świadczyło o zaawansowanym poziomie technologicznym i artystycznym tych społeczności.
Religia odgrywała kluczową rolę w życiu Ilirów i starożytnych ludów Chorwacji. Wierzenia w bogów i duchy wpływały na wszystkie sfery życia, od codziennych praktyk po uroczyste ceremonie. Świątynie i miejsca kultu były centralnymi punktami społeczności, gdzie składano ofiary i odprawiano rytuały.
Jednym z najbardziej znanych elementów kultury Ilirów i starożytnych ludów Chorwacji było ich bogate rzemiosło. Wyroby ceramiczne, metalowe i tekstylne zachwycają swoją precyzją i pięknem. Rzemieślnicy i artyści tych społeczności potrafili tworzyć dzieła, które przetrwały wieki i nadal zachwycają współczesnych badaczy.
Podsumowując, kultura Ilirów i starożytnych ludów Chorwacji stanowi fascynującą część dziedzictwa historycznego Europy. Ich osiągnięcia w dziedzinie architektury, religii i rzemiosła inspirują do zgłębiania tajemnic i piękna dawnych cywilizacji.
Rola Ilirów w historii Chorwacji
W starożytnych czasach tereny obecnego państwa Chorwacja zamieszkiwali głównie Iliry - starożytny lud indoeuropejski, który odegrał kluczową rolę w formowaniu historii regionu. Kultura Ilirów była bogata i różnorodna, skupiała się głównie na wierzeniach religijnych, sztuce i rzemiośle.
Iliryjczycy byli także znani z budowy imponujących fortyfikacji, jak np. zamki i warownie, które chroniły ich przed najeźdźcami oraz świadczyły o ich zaawansowanym systemie obronnym. Ponadto, zajmowali się rolnictwem, hodowlą zwierząt i handlem, co świadczyło o ich rozwiniętej gospodarce.
Starożytne ludy Chorwacji, w tym Iliry, pozostawiają po sobie wiele śladów w postaci ruiny osad, cmentarzysk i artefaktów archeologicznych. Dzięki nim możemy lepiej zrozumieć życie codzienne oraz zwyczaje i wierzenia mieszkańców tego regionu sprzed tysięcy lat.
Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów kultury Ilirów była ich sztuka, eksponująca się w formie rzeźb, ceramiki i ozdób. Bogata kolorystyka i ornamentyka sprawiają, że ich dzieła sztuki są niezwykle cenione przez historyków i archeologów, jak również przez miłośników starożytności.
Podsumowując, była niezwykle istotna i ich dziedzictwo nadal wpływa na kulturę i tradycje tego kraju. Dziedzictwo Ilirów przypomina nam o bogatej historii regionu oraz o niezwykłym wkładzie, jaki wnieśli do rozwoju cywilizacji na Bałkanach.
Bogactwo języka i sztuki Ilirów
Iliryjska kultura jest jedną z najbardziej fascynujących dziedzin sztuki i języka starożytnych ludów Chorwacji. Bogata historia tego regionu przyciąga badaczy z całego świata, chcących zgłębić tajemnice bogactwa twórczości iliryjskich artystów.
W sztuce Ilirów można dostrzec silne wpływy różnych kultur, m.in. greckiej, rzymskiej i celtyckiej. Ich doskonała znajomość technik rzemieślniczych pozwoliła im tworzyć wspaniałe przedmioty użytkowe, takie jak ceramika, biżuteria czy narzędzia rolnicze.
Język Ilirów również stanowi fascynujące pole badań. Choć obecnie jest już uznawany za wymarły, to dzięki starożytnym inskrypcjom i dokumentom udaje się odtwarzać niektóre jego elementy. Dzięki temu możemy coraz lepiej zrozumieć strukturę i gramatykę tego pradawnego języka.
Nie sposób nie zachwycić się złożonością i bogactwem iliryjskiej kultury. Jej wpływ na rozwój sztuki i języka w regionie jest nie do przecenienia. Dlatego warto zgłębiać tajemnice tego fascynującego ludu, którego dziedzictwo ma tak wielkie znaczenie dla historii Chorwacji.
Znaczenie religii w życiu społeczności Ilirów
Już od starożytności religia odgrywała ogromne znaczenie w życiu społeczności Ilirów. Wierzenia i praktyki religijne stanowiły fundamentalny element kultury tego ludu, wpływając zarówno na ich życie codzienne, jak i na strukturę społeczeństwa.
Religia Ilirów była związana z naturą i cyklami przyrody. Bogowie, którym oddawali cześć, reprezentowali różne elementy świata naturalnego, takie jak słońce, woda, czy ziemia. Wierzenia te kształtowały sposób myślenia społeczności i wpływały na ich zachowania, np. w kwestii rolnictwa czy obrzędów pogrzebowych.
Podobnie jak w przypadku innych starożytnych ludów, religia pełniła także funkcje społeczne i polityczne w społeczności Ilirów. Kapłani i kapłanki mieli duże znaczenie, pełniąc rolę pośredników między ludźmi a bogami. Organizowali ceremonie religijne, przekazywali wiedzę o tradycjach i obrzędach, a także wpływali na decyzje polityczne.
Warto zauważyć, że pomimo upływu czasu i zmian, religijne i kulturowe dziedzictwo Ilirów przetrwało i miało wpływ na późniejsze społeczności, w tym na ludność Chorwacji. Dzisiaj w wielu regionach Chorwacji nadal można spotkać ślady dawnych wierzeń i praktyk religijnych Ilirów, co stanowi niezwykłą wartość kulturową dla kraju.
Architektura i budownictwo Ilirów
Na terenach obecnej Chorwacji zachowało się wiele fascynujących zabytków architektury i budownictwa Ilirów, starożytnych mieszkańców tych terenów. Ich kultura pozostawiła wyraźny ślad w krajobrazie tego regionu, który do dziś zachwyca turystów z całego świata.
Iliryjskie budowle charakteryzują się prostotą formy oraz wykorzystaniem lokalnych surowców, głównie kamienia i drewna. Budownictwo Ilirów z pewnością odzwierciedlało ich sposoby życia oraz potrzeby funkcjonalne.
Warto zauważyć, że Iliryjczycy żyli w symbiozie z przyrodą, co znalazło odzwierciedlenie w ich budowlach, które harmonijnie współgrały z otaczającym je środowiskiem naturalnym.
Starożytna kultura Ilirów wpłynęła nie tylko na architekturę i budownictwo, lecz także na sztukę, religię i zwyczaje. Ich dziedzictwo jest niezwykle cenne dla zrozumienia historii Chorwacji i regionu bałkańskiego jako całości.
Wizyta w miejscach, gdzie zachowały się ruiny iliryjskich osad czy twierdz, pozwala odkryć fascynującą historię tych ludzi oraz ich niezwykłą umiejętność tworzenia trwałych i funkcjonalnych konstrukcji.
Odkrywanie architektury i budownictwa Ilirów jest nie tylko podróżą w przeszłość, lecz także szansą na zgłębienie kulturowego dziedzictwa Chorwacji i regionu, które do dziś zachwyca swoją pięknem i autentycznością.
Codzienne życie starożytnych ludów Chorwacji
Starożytne ludy Chorwacji, w tym Iliry, pozostawiły po sobie bogatą kulturę, która nadal fascynuje badaczy i turystów z całego świata. Zanurzając się w codziennym życiu tych ludów, możemy odkryć fascynujące zwyczaje, tradycje i sposoby, w jakie funkcjonowali.
Jednym z kluczowych elementów kultury Ilirów i innych starożytnych ludów Chorwacji było ich dbanie o różnorodność. Wierzyli oni w bogactwo różnorodności etnicznej, językowej i religijnej, co przyczyniło się do wyjątkowej mieszanki kultur w regionie. Było to również widoczne w ich strojach, które często były ozdobione kolorowymi wzorami i tkaninami.
Życie codzienne tych ludów skupiało się głównie wokół działań związanych z rolnictwem, polowaniem i rzemiosłem. Codzienne obowiązki obejmowały uprawę ziemi, wytwarzanie narzędzi, ubrań i ceramiki, a także pielęgnację zwierząt gospodarskich.
Ważnym elementem kultury Ilirów i innych starożytnych ludów Chorwacji były również ich wierzenia religijne. Wierzyli oni w różnorodność bóstw przyrody, które mieli czcić i składać im ofiary, aby zapewnić sobie urodzaj oraz dobre zdrowie i powodzenie.
Często organizowano również różnego rodzaju święta i festiwale, podczas których można było celebrować życie i chwałę bogów. Były to okazje do spotkania się z przyjaciółmi i rodziną, a także do wymiany doświadczeń i wspólnego świętowania.
Podsumowując, kultura Ilirów i innych starożytnych ludów Chorwacji była niezwykle bogata i zróżnicowana, pełna fascynujących tradycji, zwyczajów i wierzeń. Dziedzictwo tych ludów nadal stanowi inspirację dla wielu osób, które pragną poznać tajemnice przeszłości i odkryć piękno dawnych czasów.
Sztuka zdobienia ceramiki w kulturze Ilirów
Iliryjska kultura, której korzenie sięgają starożytności, pozostawiła po sobie wiele śladów w postaci zdobionej ceramiki. Sztuka zdobienia ceramiki była niezwykle istotna dla Ilirów, odzwierciedlając ich wierzenia, zwyczaje oraz codzienne życie.
Ceramika iliryjska była bogato zdobiona, stosowano różnorodne motywy roślinne, geometryczne oraz zwierzęce. Wzory często były inspirowane naturą oraz mitologią, co nadawało im symboliczne znaczenie.
Jednym z charakterystycznych elementów zdobienia ceramiki przez Ilirów był tzw. „motyw rogatek”, który symbolizował płodność i życiodajną moc. Ten motyw był często obecny w różnych kontekstach i zdobieniach ceramiki, nadając jej wyjątkowy charakter.
Iliryjska ceramika nie tylko była funkcjonalna, ale także pełniła rolę artystycznego wyrazu i przekazu kulturowego. Dzięki niej możemy dziś lepiej zrozumieć świat i wartości, jakimi kierowali się starożytni Iliryjczycy.
Podsumowując, stanowi niezwykle cenny zapis historii i kultury tego starożytnego ludu. Jej różnorodność, symbolika i estetyka inspirują badaczy oraz miłośników sztuki do dalszych eksploracji i docenienia bogactwa dziedzictwa iliryjskiego.
Handel i wymiana kulturowa w starożytnych Chorwacji
W starożytnych czasach handel i wymiana kulturowa odgrywały kluczową rolę w rozwoju społeczeństwa Chorwacji. Dzięki kontakom z innymi kulturami, między innymi z Ilirami, starożytnymi Grekami i Rzymianami, ludność tych terenów mogła rozwijać się i przyswajać nowe technologie, umiejętności oraz tradycje.
Iliryjska kultura, której korzenie sięgają około II tysiąclecia p.n.e., była jedną z najważniejszych i najbardziej wpływowych na obszarze dzisiejszej Chorwacji. Jej sztuka, architektura i rzemiosło pozostawiały trwały ślad w historii regionu, a kontakty handlowe z innymi cywilizacjami sprzyjały rozwojowi gospodarczemu i kulturalnemu.
Jednym z ważnych aspektów handlu w starożytnych Chorwacji były tzw. situle – ozdobne naczynia grobowe, które były eksportowane do wielu krajów Europy. Situle były nie tylko wyrazem kunsztu rzemieślniczego, ale także świadectwem kontaktów kulturowych i wymiany dóbr między różnymi społecznościami.
Wraz z rosnącym znaczeniem handlu, zaczęły powstawać też miejsca, gdzie ludzie mogli spotykać się, wymieniać towary i dobrać się do wspólnych interesów. Targowiska i jarmarki stawały się centrami handlowymi, ale także miejscami, gdzie przekazywano wiedzę, tradycje i obyczaje.
Dzięki połączeniu różnych wpływów kulturowych, starożytne ludy Chorwacji rozwijały się i ewoluowały, tworząc unikalne i wielowymiarowe społeczeństwo. Współpraca z innymi cywilizacjami sprzyjała wymianie doświadczeń i idei, co przyczyniło się do bogactwa i różnorodności kulturowej regionu.
Znaczenie rolnictwa w gospodarce Ilirów
W starożytności oraz innych ludów zamieszkujących tereny dzisiejszej Chorwacji było niezwykle istotne. Rolnictwo było podstawą życia dla Ilirów, którzy przede wszystkim uprawiali zboża, winorośl oraz oliwki. Dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu naturalnych zasobów, rolnictwo stało się kluczowym elementem rozwoju gospodarczego tych społeczności.
Rolnictwo nie tylko zapewniało Ilirówom pożywienie, ale także stanowiło istotny element ich kultury. Święta związane z obchodzeniem pór roku oraz zbiorami miały duże znaczenie religijne i społeczne. Dzięki nim kultywowano tradycje i wzmacniano więzi między członkami społeczności.
Techniki uprawy rolniczej wykorzystywane przez Ilirów były zaawansowane jak na tamte czasy. Systemy irygacyjne oraz metody przetwarzania plonów pozwoliły na efektywne wykorzystanie terenów rolniczych i zwiększenie plonów. Dzięki temu Iliryjska gospodarka mogła się rozwijać i prosperować.
Ważnym elementem rolnictwa w kulturze Ilirów była hodowla zwierząt. Oprócz uprawy roślin, Iliryjczycy zajmowali się także chowem bydła, świń i owiec. Produkty pochodzenia zwierzęcego były równie istotne jak plony roślinne i miały szerokie zastosowanie w codziennym życiu oraz obrzędach religijnych.
Produkty rolnicze Ilirów | Zastosowanie |
---|---|
Oliwki | Produkcja oliwy |
Zboża | Produkcja chleba |
Winorośl | Produkcja wina |
Podsumowując, rolnictwo odgrywało kluczową rolę w gospodarce Ilirów oraz kształtowało ich kulturę i społeczeństwo. Dzięki zaawansowanym technikom uprawy rolniczej oraz hodowli zwierząt, Iliryjscy mieszkańcy osiągali sukcesy w produkcji i handlu, co przyczyniło się do rozwoju całej społeczności.
Techniki wytwarzania narzędzi i ozdób w starożytnych ludach Chorwacji
Iliryjska kultura, która rozkwitała na terenach dzisiejszej Chorwacji, przykuwa uwagę nie tylko ze względu na swoje bogate dziedzictwo historyczne, ale także ze względu na techniki wytwarzania narzędzi i ozdób, które były bardzo zaawansowane jak na tamte czasy.
Starożytni Iliryjscy rzemieślnicy posługiwali się różnorodnymi technikami wytwarzania swoich wyrobów, które wyróżniały ich społeczność na tle innych ludów. Najbardziej znane to:
- Odlew żelaza: Iliryjscy rzemieślnicy opanowali technikę odlewania żelaza, co pozwoliło im na tworzenie wytrzymałych narzędzi i broni.
- Wyplatania: Technika wyplatania była szeroko stosowana do tworzenia ozdób, koszy i innych przedmiotów codziennego użytku.
- Garncarstwo: Iliryjscy garncarze mieli wysoką precyzję i umiejętność zdobienia ceramiki, co sprawiło, że ich wyroby były bardzo cenione w regionie.
W środku Chorwacja iliryjscy rzemieślnicy wyspecjalizowali się w produkcji broni, w tym charakterystycznych sztyletów i oszczepów, które były znane ze swojego doskonałego wykonania i skomplikowanego zdobnictwa.
Technika | Zastosowanie | Przykład |
---|---|---|
Wyplatania | Ozdoby | Bransoletka wykonana z plecionych nitek |
Odlew żelaza | Narzędzia i broń | Sztylet z żelaza ozdobiony ornamentem |
Garncarstwo | Naczynia | Glazura ozdobiona wzorem geometrycznym |
stanowiły nie tylko element praktyczny, ale także miały duże znaczenie symboliczne, odzwierciedlając bogactwo kultury i zaawansowanie rzemiosła w tamtych czasach.
Relacje z innymi sąsiadującymi kulturami
Biorąc pod uwagę bogate dziedzictwo historyczne i kulturowe regionu Bałkanów, nie sposób przejść obojętnie obok relacji z innymi sąsiadującymi kulturami. Jednym z fascynujących przykładów są relacje pomiędzy kulturą Ilirów a starożytnymi ludami Chorwacji.
Iliryjska kultura rozwijała się na obszarach dzisiejszej Chorwacji już od około II tysiąclecia p.n.e. Ta przeszłość stanowi istotny element dziedzictwa kulturowego Chorwacji, czego świadectwem są liczne stanowiska archeologiczne oraz artefakty znalezione na tych terenach.
Jednym z najbardziej znanych przykładów związku pomiędzy Ilirami a starożytnymi ludami Chorwacji jest występowanie potężnego królestwa Ilirów na obszarze dzisiejszej Dalmacji. To właśnie stamtąd wywodzi się wiele kultur, które odcisnęły znaczące piętno na historii całego regionu bałkańskiego.
Interakcje pomiędzy Ilirami a starożytnymi ludami Chorwacji miały istotny wpływ na rozwój sztuki, religii, czy nawet architektury obu kultur. To właśnie w tych wzajemnych relacjach tkwi bogactwo historii, które nadal fascynuje badaczy i miłośników antyczności.
Nie można też zapomnieć o znaczeniu tych relacji dla dzisiejszej kultury Chorwacji. Dziedzictwo Ilirów oraz starożytnych ludów Chorwacji nadal stanowi ważny element tożsamości narodowej i kulturowej mieszkańców tego regionu.
Znaczenie dziedzictwa Ilirów w dzisiejszej Chorwacji
Ilirowie, starożytny lud zamieszkujący tereny dzisiejszej Chorwacji, pozostawili po sobie bogate dziedzictwo kulturowe, które nadal ma wielkie znaczenie w współczesnym społeczeństwie. Ich sztuka, zwyczaje i wierzenia przetrwały wieki i wpłynęły na rozwój kultury chorwackiej.
Dzięki Ilirii i innym starożytnym ludom, takim jak Rzymianie czy Wenecjanie, Chorwacja ma unikatową mieszankę tradycji i influencji, które sprawiają, że jest fascynującym miejscem do poznawania. Warto zanurzyć się w historii tego regionu, by lepiej zrozumieć współczesną Chorwację.
Podróżując po kraju, warto zwrócić uwagę na ślady kultury Ilirów, które można odnaleźć w różnych miejscach. Od starożytnych ruins i pomników, po muzea i festiwale, historia Ilirów jest obecna na każdym kroku. To właśnie te elementy tworzą fascynującą mozaikę dziedzictwa kulturowego Chorwacji.
Warto również zaznaczyć, że Ilirowie byli znani z bogatej tradycji rzemieślniczej, tworząc unikatowe przedmioty codziennego użytku. Ich umiejętności w rzemiośle sprawiły, że ich wyroby cieszyły się uznaniem nie tylko na Bałkanach, ale także w całym starożytnym świecie.
Podsumowując, jest nie do przecenienia. Ich kultura i tradycje wpłynęły na rozwój tego regionu i pozostają ważnym elementem chorwackiej tożsamości. Dlatego też, poznawanie historii i dziedzictwa Ilirów powinno być nieodłączną częścią podróży po Chorwacji.
Archeologiczne odkrycia dotyczące kultury Ilirów
Badania archeologiczne prowadzone na obszarze dzisiejszej Chorwacji przynoszą coraz to fascynujące odkrycia dotyczące kultury Ilirów, starożytnej grupy ludów zamieszkujących ten teren wiele wieków temu. Odkrycia te rzucą światło na życie, wierzenia i zwyczaje tych enigmatycznych ludzi.
Podczas ostatnich wykopalisk archeolodzy natrafili na groby iliryjskich wojowników, w których znaleziono bogactwo artefaktów takich jak brązowe ozdoby, miecze i tarcze. To świadczy o zaawansowanym rzemiośle i umiejętnościach wojennych Ilirów.
Jednym z najbardziej ekscytujących odkryć było natomiast znalezisko ceramiki iliryjskiej, ozdobionej mistycznymi symbolami i wzorami. To dowód na rozwiniętą kulturę artystyczną i religijną tych starożytnych ludzi.
Wraz z odkryciami na terenie Chorwacji, naukowcy odkrywają coraz więcej wspólnych cech między kulturą Ilirów a innymi ludami zamieszkującymi tereny Morza Adriatyckiego. To otwiera nowe perspektywy na zrozumienie i rekonstrukcję przeszłości tego regionu.
Wpływ migracji na rozwój społeczności Ilirów
Kultura Ilirów i starożytnych ludów Chorwacji
Migracje od zawsze były istotnym czynnikiem kształtującym społeczności. W przypadku Ilirów, starożytnych mieszkańców obszarów dzisiejszej Chorwacji, wpływ migracji na ich rozwój społeczności był niezaprzeczalny.
Jednym z kluczowych elementów kultury Ilirów był ich język, który należał do grupy języków indoeuropejskich. Jednak wraz z migracjami różnych ludów na terytorium Ilirów, język ten zaczął ulegać wpływom innych dialektów i języków, co wyraźnie wpłynęło na ewolucję języka iliryjskiego.
Migracje miały również wpływ na rozwój sztuki i architektury Ilirów. Przykłady tego można znaleźć w zachowanych zabytkach, takich jak kamienny krąg z okresu brązu znaleziony w okolicach Splitu, czy też liczne nagrobki zdobione motywami geometrycznymi.
Podobnie jak w przypadku języka i sztuki, migracje miały istotny wpływ na religię i wierzenia Ilirów. Kontakt z innymi ludami spowodował wymianę kulturową, co zaowocowało m.in. powstaniem nowych praktyk religijnych i świątyń będących połączeniem tradycji lokalnych z wpływami zewnętrznymi.
Wartość edukacji historycznej dotyczącej Ilirów i starożytnych ludów Chorwacji
Kultura Ilirów i starożytnych ludów Chorwacji
Posiadanie wiedzy na temat historii oraz kultury Ilirów i starożytnych ludów Chorwacji jest niezwykle cenne i wartościowe. Edukacja historyczna dotycząca tych odległych czasów pozwala nam lepiej zrozumieć dziedzictwo oraz wpływ, jakie Ci ludzie mieli na rozwój regionu. Oto dlaczego warto zgłębiać tę tematykę:
- Rozwój świadomości historycznej – Poznanie historii Ilirów i starożytnych ludów Chorwacji pozwala nam lepiej zrozumieć procesy, które kształtowały te społeczności oraz jakie wydarzenia miały wpływ na ich losy.
- Zachowanie dziedzictwa – Dzięki edukacji historycznej możemy przyczynić się do zachowania dziedzictwa tych starożytnych ludów dla przyszłych pokoleń.
- Pogłębienie świadomości kulturowej – Poznanie kultury Ilirów i starożytnych ludów Chorwacji pozwala nam zrozumieć różnorodność oraz bogactwo kulturowe regionu, a także lepiej zrozumieć współczesną społeczność chorwacką.
Edukacja historyczna dotycząca Ilirów i starożytnych ludów Chorwacji pozwala nam spojrzeć na obecność przez pryzmat przeszłości oraz lepiej zrozumieć wielowiekową historię tego regionu. Dzięki zgłębianiu tej tematyki poszerzamy naszą wiedzę oraz umiejętności interpretacji wydarzeń historycznych, co przyczynia się do wzbogacenia naszej kultury osobistej.
Dziękujemy, że poświęciliście czas na zapoznanie się z bogatą kulturą Ilirów i starożytnych ludów Chorwacji. Mamy nadzieję, że artykuł ten był dla Was interesujący i inspirujący. Przypominamy, że historia tych regionów jest niezwykle fascynująca i warto zgłębiać ją dalej. Jeśli chcecie odkrywać więcej tajemnic przeszłości, śledźcie nasz blog, gdzie regularnie przedstawiamy ciekawe artykuły na temat kultury i historii różnych cywilizacji. Dziękujemy jeszcze raz za uwagę i do zobaczenia!